Op 31 oktober 2023 verscheen Het Kleedje voor Hitler.
Het Kleedje voor Hitler in de pers
Besprekingen/recensies
Het Kleedje voor Hitler heeft de Libris Geschiedenis Prijs 2024 gewonnen! Op 27 oktober is de winnaar bekend gemaakt bij OVT.
Maarten ’t Hart noemt Het Kleedje voor Hitler in een recensie op weblog Tzum een ‘fantastisch en ongelofelijk boek’ en vergelijkt het met De eeuw van mijn vader van Geert Mak.
Frank van Vree schrijft in de Groene Amsterdammer Nr. 17 / 2024 “Het resultaat is ernaar: Het kleedje voor Hitler is niet alleen kritisch, onthullend en goedgeschreven, maar ook onwaarschijnlijk fascinerend (…) Al in de eerste hoofdstukken wordt duidelijk waarin de kracht van deze familiegeschiedenis ligt: de rijkdom van de bronnen in combinatie met een groot doorzettingsvermogen en een grondige kennis van de Duitse geschiedenis”.
Sander van Walsum besprak het boek in de Volkskrant van 27 januari 2024 en schreef o.a. “Met elegant ingetogen pen laat historicus Bas von Benda-Beckmann zien hoe zijn Duitse familie het hoofd bood aan de turbulenties van de 20ste eeuw in het fascinerende boek Het Kleedje voor Hitler”
NRC gaf ***** en noemde Het Kleedje een van de 50 beste boeken van 2023
Jeroen van der Kris noemt mijn boek in deze prachtige recensie van 1 december ‘een knappe, geslaagde familiegeschiedenis’ en geeft mijn boek vijf balletjes. In een ander commentaar noemt hij het een ‘fantastisch verhaal’: ‘Via zijn familie neemt de historicus de lezer mee op een huiveringwekkende reis door het Derde Rijk. Maar ondertussen stelt hij zichzelf ook voortdurend vragen over wat hij eigenlijk aan het doen is’.
Ook namen NRC-recensenten Jeroen van der Kris en Bart Funnekotter mijn boek op in hun jaarlijstje van beste boeken van 2023.
Trouw besprak mijn boek uitgebreid op 9 november 2023: ‘Bas von Benda-Beckmanns familiegeschiedenis is een filmscript’ schrijft Elias van der Plicht o.a. in deze recensie .
Bas Kromhout besprak mijn boek in de Historische BoekenCast van Historisch Nieuwsblad en noemde het o.a. een ‘ontzettend knap’ boek.
Verder verschenen online recensies van Evert van der Veen, Enno Nuy, Hans Wansink
Interviews
Op 5 mei 2024 was ik te gast bij Buitenhof. Terugkijken kan hier
Op 5 november 2023 was ik bij OVT op Radio 1 om te praten over mijn boek.
Op 1 december was ik bij Haarlem 105fm om te te praten over mijn boek.
Zie voor leesfragmenten de websites van Libris (deel van H1) en Historiek (deel van H2)
Michel Krielaars en Jeroen van der Kris bespraken mijn boek in een artikel over de populariteit van familiegeschiedenissen voor NRC.
FLAPTEKST:
“Opgroeiend in een Duits-Nederlands gezin raakte Bas von Benda-Beckmann al vroeg gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Toen hij dertien was hoorde hij voor het eerst dat zijn oudtante Luise de weduwe was van Hitlers trouwste generaal, Alfred Jodl, die tijdens het Proces van Neurenberg als oorlogsmisdadiger ter dood was veroordeeld, en later dat Luises jongere zus Tini eerst partijlid werd maar later een relatie kreeg met een half-Joodse arts en bevriend raakte met een van de samenzweerders tegen Hitler.
Von Benda-Beckmann gaat op zoek naar het naziverleden van zijn grootouders en oudooms en -tantes, die de grote geschiedenis van zo dichtbij meemaakten. Hij stuit daarbij op de anekdote over het kostbare tafelkleedje met jachttaferelen dat de familie aan Hitler zou hebben geschonken. Wat klopt er eigenlijk van dit verhaal en wat zegt het ons over de omgang met het naziverleden in Duitse families?”
Geachte Bas,
Ik heb aandachtig je site bekeken.
Mijn oma heeft enige weken in het Oranjehotel vastgezeten.
Wasrschijnlijk is zij gearresteerd vanwege anti-Duitse uitlatingen in de bakkerij die mijn familie runde tegenover een klant.
De Joodse achtergrond van mijn oma kan ook een rol gespeeld hebben.
Exacte datum heb ik niet, opk mijn moeder kon dit niet meer exact bepalen.
Via het Rode Kruis niet veel wijzer geworden hierover . temeer het archief niet meer compleet blijkt te zijn.
Heeft u nog eventuele tips om dit feit te achterhalen?
Groeten,
Andre van der Velde
Beste Andre,
Dank voor je bericht. Heb je al eens contact opgenomen met het NIOD, dat ook allerlei gegevens beheert die betrekking hebben op het Oranjehotel? Het komt helaas vaak voor dat dergelijke informatie verloren is gegaan, maar het zou de moeite waard zijn daar eens te informeren: info@niod.knaw.nl Veel succes en vriendelijke groeten, Bas
Beste Bas , eerst bedankt voor je stuk in de AD . Jannie en Lientje waren schatten voor mij . Ze hebben heel wat keren op mij gepast aan de Amstel . Ik kon ze alles vragen en hoe jong ik ook was ze vertelde me alles . Maar een ding was zeker als je zo’n honger hebt als zij hadden
interesseert je het geen bal welke dag het is . Als je het maar overleefde die dag . Dat zal jij ook wel weten . Mijn moeder heeft gewoon Massel gehad .Mijn broer was onder gedoken bij de famillie van der Sar ,de opa en oma van Edwin .groetjes Evalina Lopes Salzedo en bedankt voor je onderzoek Mijn vader zat meer dan 3 jaar in Buchenwald en ik kreeg voor het slapen gaan verhalen uit het kamp . Maar het gaat prima met mij . Een goede WUV uitkering helpt goed .
Dank u wel voor uw reactie. Ik heb u net een mailtje gestuurd.
Vr groet
Bas
Bas, enig idee wanneer je boek klaar is?
Ha Ton,
Bedankt voor je interesse. Ik vorder langzaam, maar het zal zeker nog even duren. Ik doe het naast een baan de Anne Frank Stichting. Maar ik houd je graag op de hoogte als er een publicatiedatum in zicht is.
Groeten Bas
Beste Bas, as een jongere Duitse ( geb. 1965) en werknemer en Nederland find ik U familie geschiedenis heel spannend. Is dat opgeschrijven en een boek?
Dag Bas, n.a.v. de recensie in NRC ben ik je boek gaan lezen. Ik wil je vertellen dat ik het amper weg kan leggen. Wat een bijzonder verhaal, je kunt het je amper voorstellen dat het geen fictie is maar een echte familie geschiedenis. Chapeau voor al het werk wat je er in hebt gestopt. Ook in mijn familie Duitse voorvaders dus lees het met veel aandacht en soms grote verbazing.
Ik lees nu nog even lekker verder.
Je naam genoot Bas
Dank voor je reactie, erg leuk om te horen!
Beste Bas,
Naar aanleiding van de NRC-recensie het boek gekocht en in zes dagen uitgelezen. En nu aan een tweede ronde begonnen…
Bewonderenswaardig hoe je in het boek grote, essentiële lijnen in de geschiedenis verweeft met een familiegeschiedenis. De hoofdlijnen ken ik uit allerlei publicaties cq. ‘oorlogsbronnen’ in mijn boekenkast. Het nauwgezette staven van de feiten en het ontrafelen/weerleggen van mythes brengt ze op een heldere manier met elkaar in verband.
Wat me boeit is de ‘cognitieve dissonantie’ van individuen tegenover wat er werkelijk gaande is. Wie is er bereid om vrijwel alles op te geven? Je oudtante Tini heeft daarvoor een hoge prijs betaald. Het is de vraag die me al decennia bezig houd: ben ik bereid die prijs te betalen?
Vriendelijke groet,
Minke.
Veel dank voor deze reactie, Minke.
Dag Bas, hoewel voorlopig nog niet uitgelezen in Het kleedje voor Hitler, kan ik niet wachten met het alvast aan jou voorleggen van een vraag. Recent stuitte ik in een boek onverwacht op een exlibris van ene Agnes Benda. Vroeg mij direct af of het dezelfde Agnes betreft die ook figureert in je nieuwste boek. Zo ja, dan stuur ik jou natuurlijk graag deze exlibris toe. In de vorm van een scan. Laat dan evens weten in welk boek ik deze ‘aanwijzing’ heb aangetroffen. Wellicht dat je met behulp van deze exlibris nu toch nog iets meer aan de weet kan komen over deze ‘mysterieuze’ dame, die binnen het kader van jouw diepgravende studie zo weinig bruikbare wetenswaardigheden heeft achtergelaten.
Vriendelijke groet,
Herman van Amsterdam
Beste Herman, Veel dank voor je reactie. De kans dat het mijn oudtante is lijkt me gering, behalve wanneer er “von” Benda vermeld zou staan. Ik heb wel enkele brieven van haar dus als je mij een foto zou kunnen sturen kan ik checken of het hetzelfde handschrift is. Ik stuur zo even een mailtje. Veel groeten, Bas
Beste Bas, de zeer lovende recensie in NRC van 1/12/23 bracht Het Kleedje … onder mijn aandacht en daar ben ik bijzonder blij mee. Ik ben een nu 84 jaar oude zoon van “gelovige” NSB ouders, met aan de kant van mijn Duitse moeder felle nazi’s, mensen die deels, net als uw tante Luise, na de oorlog personen tussen twee gevoelswerelden zijn gebleven.
Nu ik uw boek uit heb, moet ik hier kwijt hoe enorm het mij heeft geboeid en geraakt. Voor mij komt de “grote geschiedenis” het best tot leven wanneer zij belicht wordt vanuit de ermee verweven “petite histoires”. Dit geldt voor zeer grote romans zoals Radetzkymarsch van Roth of Il Gattopardo van Tomasi di Lampedusa. Het geldt voor grote biografieën zoals die van Jolande Withuis. En het geldt ook voor Het Kleedje, een weids maar ook een intiem boek met een (misschien iets te?) speelse titel.
U hebt niet alleen het grote geluk te stammen uit een familie zo divers èn zo gedocumenteerd als de Von Benda’s maar ook het geluk dat uw ouders als een buffer tussen u en verdere familieleden instonden. Die buffer had ik helaas niet (evenmin trouwens als die documentatie!) en daarom heb ik nooit zo relatief onverveerd als u in de geschiedenis van mijn voorzaten kunnen en willen duiken.
Tenslotte uw techniek van schrijven. U schrijft zoals Frans Hals en Breitner schilderden, vanuit de rauwe werkelijkheid, met rake en kleurrijke penseelstreken en met het effect dat het lijkt alsof u de verhalen van het boek tegenover mij zit te vertellen. U hebt mijn leven met dit boek zeer verrijkt. Bedankt!
Hartelijk dank voor deze reactie!
Met zeer veel interesse heb ik uw boek “Het kleedje voor Hitler” gelezen.
Geweldig zoals uw familiegeschiedenis beschreven hebt, uitvoerig, betrokken, maar ook (historisch) kritisch. Ik heb ervan genoten, wat een verhaal. Moedig ook. Zelf heb ik een Duitse echtgenote, laatstelijk gewoond hebbend in Weimar, toen het nog DDR was. Mede daarom interesseert uw boek mij zo. Hoe is het mensen, familie van mijn vrouw, vergaan in de tijd van het derde rijk en van de DDR daarna?
Helaas werd er in haar familie weinig geschreven, alleen de brieven van haar opa, dienstplichtig soldaat in een Sicherungsregiment in Frankrijk vanaf 1942, uit actieve dienst en uit de krijgsgevangenschap daarna zijn bewaard.
Overigens is onze zoon Alexander ook historicus (Leiden), maar bezig met een heel ander thema (koloniale geschiedenis).
Mag ik van de gelegenheid gebruik maken u op een enkel missertje in uw boek te wijzen?
– op blz. 326 6e regel van onderen wordt gesproken over de Donau. Bedoeld zal zijn de Don?
– op blz. 510 wordt vermeld dat Jodl in Neurenberg afstand probeerde te houden tot Göring, Bormann en Streicher. Bormann was echter niet in Neurenberg, immers vermist.
– op blz. 607 regel 8, zal moeten zijn Kriegsgräberfürsorge.
met vriendelijke groet,
Dank voor uw bericht. De correcties worden in de nieuwste druk verwerkt. Vr groet, Bas
Beste Bas,
Met grote interesse heb ik uw boek, Het kleedje voor Hitler, gelezen. Het heeft me zeer geraakt. De manier waarop u de lezer meeneemt in de wereld van uw familieleden is indrukwekkend. Zelden krijgt men de gelegenheid om door de ogen van deze mensen te kijken en te zien hoe zij de dramatische veranderingen en oorlogshandelingen hebben ondergaan, geaccepteerd en eraan hebben deelgenomen.
Met name in onze huidige tijd, waarin rechtsextremisme en fascisme weer proberen terrein te winnen, laat u zien hoe mensen zich laten meeslepen op deze giftige golf. Wordt uw boek ook in het Duits vertaald? Duitse vrienden van ons zijn zeer geïnteresseerd om het te kunnen lezen.
Nogmaals hartelijk dank voor dit boek.
Met vriendelijke groeten,
Ronald Lorijn
Beste Bas von Benda – Beckman,
ik heb eergisteren uw boek “Het kleedje voor Hitler” uitgelezen, het was een meeslepende, mooie lees – ervaring. Hartelijk dank! Ik heb een reactie op uw boek geschreven, deels ook vrij persoonlijk en ook een beetje uitgebreid (ruim 4 pagina’s). Daarom twijfel ik of het gepast is mijn reactie hier op deze website te plaatsen. Mocht u zeggen “doe maar”, dan wil ik het wel doen.
Anders zou ik u willen vragen op welke manier ik mijn reactie rechtstreeks aan u zou kunnen doen toekomen.
Met vriendelijke groet
Stephan Skambraks
Beste Stephan, veel dank! Ik heb je zojuist even een email gestuurd, waarop je het uitgebreidere bericht kunt antwoorden. vriendelijke groet, Bas
Beste Bas, ik heb vandaag je boek Het kleedje voor Hitler uitgelezen, wat een prachtig verhaal over een heel bijzonder en interessante familie geschiedenis. Door de vele herkenbare verhaallijnen met bekende en minder bekende personen uit het verleden was het bijzonder aantrekkelijk om te lezen.
Ik had vorig jaar net twee boeken van je collega historicus Patrick Dassen gelezen over de Weimar republiek en Sprong in het Duister, Duitsland en de eerste wereldoorlog. Die boeken gaven bij een veel beter beeld over de boeiende en fascinerende geschiedenis van Duitsland dan ik daar voor had. Dit boek sloot daar mooi op aan met een persoonlijke inkijk hoe mensen in die tijd leefden.
Compliment voor je prachtige boek! De recenies hebben niets te veel gezegd….
Dank voor je reactie Roel! Fijn om te lezen.
Beste Bas,
Ook ik las jouw boek naar aanleiding van de zeer lovende recensie in de NRC en inderdaad geen woord teveel.
Een boeiend, gedetailleerd en leerzaam verslag aan de hand van een familiegeschiedenis. Dat laatste maakte het boek voor mij heel toegankelijk.
Ik was zeer onder de indruk van al het onderzoek dat je hebt gedaan en alle feiten die in het boek vermeld worden.
Op pagina 357 las kwam ik de naam Albert Rosenberg tegen.
Je moet hier Alfred Rosenberg bedoeld hebben. Ook volgens Wikipedia was hij de man die werd aangesteld als minister van het Oosten.
Albert Rosenberg,(1918-2014) was een Duitse Jood. Hij vluchtte in 1937 nadat hij was aangevallen door een Duitse soldaat naar de VS om aan de Nazi’s te ontkomen. Hij was direct na de oorlog betrokken bij het onderzoek naar concentratiekamp Buchenwald. Zijn werk is bekend onder de naam de Albert Rosenberg papers.
Wij bespreken Het kleedje voor Hitler in onze leesclub en ik kan iedere leesclub aanbevelen om dit boek te lezen.
Dank voor je bericht en de correctie, die wordt meegenomen bij de volgende druk.
Beste Bas,
Ik heb Het kleedje in 5 dagen uitgelezen. Prachtig boek.
Ik ben van 1944. Er waren altijd veel verhalen over de oorlog in onze Nederlandse familie. Jouw boek liet mij zien wat er in Duitsland aan leed was. Je beschrijft het met empathie zonder het ooit te vergoelijken.
Dank je wel.
Sjoerd Biersma
Veel dank voor je reactie,
vriendelijke groeten,
Bas
Beste Bas,
Ik kreeg je boek van Gijs voor mijn verjaardag. Ik ben ervan onder de indruk. Het heeft me erg aan het nadenken gezet over de relatie tussen (politieke) opvattingen enerzijds en handelen in het dagelijks leven anderzijds.
Ik heb een vraagje. Helemaal voorin je boek, onder de stamboom staat als geboortedatum van Albrecht von Fritsch 1890. Luise is van 1905.
15 jaar leeftijdsverschil? Moet het niet 1900 zijn?
Hartelijke groet, Itsk van Haaften
Hoi Itsk,
Leuk van je te horen! Ja, klopt Albrecht is van 1900. Ik laat het in een volgende druk aanpassen. Hartelijke groet,
Bas
Geachte heer von Benda-Beckmann, beste Bas,
In een kleine twee weken Het Kleedje voor Hitler uitgelezen.
Met heel veel interesse.
De grote geschiedenis vertellen aan de hand van “kleine” verhalen, heel knap, ik kon soms niet ophouden met lezen.
Wat ik een beetje gemist heb, zijn de religieuze overtuigingen van je familieleden.
Hier en daar laat je er iets over doorschemeren, maar nergens ga je er echt dieper op in.
Speelden religieuze argumenten een rol bij de keuzes die mensen maakten, vooral in de oorlog natuurlijk?
Mensen die protestant waren, hadden die weet van de Bekennende Kirche?
Met een vriendelijke groet,
Jaap van Oort
Culemborg
Dank voor je bericht. Een grote vraag is dit, waarover veel is geschreven en nog altijd het laatste onderzoek niet zal zijn afgerond. Mijn familieleden zelf waren, op mijn overgrootmoeder Kate na, weinig religieus. Bij Kate heb ik het nog enigszins kunnen achterhalen maar verder ben ik toch afhankelijk geweest van wat ze erover hebben opgeschreven en verteld, hetgeen dus niet heel erg veel was. Vriendelijke groet, Bas
Beste Bas,
Na het zeer boeiend interview bij het tv-programma Buitenhof vandaag stuitte ik op je website. Het boek zag ik gisteren liggen in mijn boekhandel. Welke druk moet ik aankopen om
de in de lezersreacties hier opgemerkte correcties terug te kunnen vinden? Außerdem wüsste auch ich gerne, ob es eine deutsche Übersetzung geben wird!
Ik lees in een bio over Helga Ruebsamen dat deze in haar “autografische” roman ‘Het lied en de Waarheid’ ene Louise Benda als verteller opvoert? Puur toeval?
Ja, ik ken dit boekje. Mijn moeder gaf het me al een paar jaar geleden. Of het toeval is weet ik niet, maar een echte connectie heb ik nog niet gevonden.
vriendelijke groeten Bas
Dag Bas,
Ik heb je indrukwekkende boek gelezen, als cadeau van NRC. Fijn om een boek te lezen dat ik niet meteen zelf zou uitkiezen (no offence). Vooral heeft me getroffen hoe mensen langzaam maar zeker meegezogen worden in een giftig tijdperk/momentum/algehele sfeer etc. Hoe moeilijk het is je los te weken van je omgeving en familie en zelfstandig en kritisch te blijven denken. Mijn complimenten voor je uiteenzetting van ‘het voorafgaande’, dat is in mijn beleving heel belangrijk als historicus, je eigen plaatsbepaling in het geheel.
Ik heb enkele vragen die mischien soms klein zijn in het licht van deze geschiedenis, maar me toch bezighielden. Ik kan in de pdf pagina’s en gebeurtenissen moeilijk terugvinden, sorry. Dank vast voor een eventuele beantwoording:
-Ergens zeggen twee neven van Irma Jodl over haar (in een TV-docu over hem) dat zij ‘op dat gebied Alfred niets gelijkwaardigs te bieden had en omdat ze een slimme vrouw was, dacht ze: ik verbind dit aan mijn eigen huwelijk’. Ik begrijp niet dit wat dit inhoudt. Wat waren – denk jij- de beweegredenen van Irma om Louise in haar huwelijk toe te laten?
-Is er geen foto van Irma beschikbaar? Die mis ik wel.
-Was het inderdaad zo dat de pleegouders van je vader alleen een pleegZOON wilden en geen pleegdochter? En waarom zou dat zijn?
-het ‘graf’ van Jodl. Juist om dergelijke voorvallen (pro en contra) rond graven van nazi’s te voorkomen, zijn de asresten destijds in de rivier verstrooid. Vanwege het simpele feit dat de man hier helemaal niet begraven is, is het (deels) een monumentje. Naar mijn idee was het eenvoudig geweest om de stėle te verwijderen en te vervangen door eentje met de namen van de twee echtgenotes die er wel liggen. Kan me moeilijk voorstellen dat die ook tot nazi-toerisme zouden leiden.
-als ik het goed heb, bezat Jodl toch ook een huis en buitenhuis. Wat is daar mee gebeurd? Kennelijk niet in de erfenis van Louise beland…
-Misschien was een kaartje van Duitsland met de belangrijkste genoemde plekken informatief geweest…
Heel veel dank en succes met je werk!
Dank voor je reactie. Ik ben net terug van vakantie maar probeer binnenkort even per email te reageren. Vriendelijke groet
Bas
Hopelijk uitgerust terug! Ik ben benieuwd naar je reactie, groet!
Hi Bas,
Met heel veel belangstelling ben ik je boek Het Kleedje voor Hitler aan het lezen, veel dank daarvoor. Ik heb een brief van een oudoom gevonden die is overleden tijdens De tweede Slag bij Smolensk. Ik kan goed Duits maar deze brief is voor mij niet te ontcijferen. Mogelijk is deze in het Deutsche Kurrentschrift geschreven? Heb jij wellicht contacten die mij kunnen helpen bij het ontcijferen van de brief? Hoor graag van je.
Beste Floris,
Helaas kan ik je hier niet mee helpen. Voor transcripties van mijn eigen familiecorrespondentie heb ik hulp gekregen van mijn tantes. Wellicht kan het Duitsland Instituut in Amsterdam je aan een dergelijk contact helpen.
Vriendelijke groet, Bas
Beste Bas,
Ik heb ongeveer een kwart van je kleedje voor Hitler gelezen, maar toen werd het me echt te veel. Het zal de Deutsche Grundlichkeit wel zijn, maar ik hoef echt niet van al je verre familieleden alle details uit hun leven te weten. Zonder al die details zou het evengoed een zeer interessante geschiedenis kunnen zijn. Van mij mag het in minstens de helft minder woorden.
Beste Bas. Wat een BOEK, het kleedje. Ik ben op de helft nu maar kan het niet laten je alvast te bedanken. Wat knap dat je je familiegeschiedenis als rode draad gebruikt door de Nazitijd heen. Ik krijg nu veel beter in beeld wat er waar gebeurde. Dat helpt enorm bij het beter ‘begrijpen’ van de geschiedenis. Mijn moeder (1929-2014), haatte Duitsers. Mijn vader (1924-1982) helemaal niet, ondanks dat hij in Duitsland tewerkgesteld is. Ik ga dat, nu ik gepensioneerd ben, proberen uit te zoeken. Het blijft.een intrigerende periode. Nogmaals heel veel dank. Ik ga snel verder lezen.
Karin Burghouwt
Fantastisch boek, ongelofelijk hoe ver je dit allemaal hebt kunnen nagaan.
Voor mij allitereert dit verhaal enigszins met mijn (Duitse) familiegeschiednis. Mijn oma was de jongste van vijf dochters in een gezin in West-Preussen (Zwitserse emigranten), de kinderen van de vijf zussen komen nog elk jaar bij elkaar. Ze wonen zeer verdeeld en zo bezochten we al Hildesheim, Rostock, Templin, Hamburg, Karslruhe, Hameln, Venlo (onze thuisbasis), Einsiedeln/Schübelbach (Zwitserland), Berlijn, en afgelopen weekend Potsdam.
Mijn oma (ze was 103 toen ze in 2020 overleed) werkte als Stabshelferin in Ostrow. In die plaats vond één van de eerste grote executies van de hele joodse bevolking plaats door Polizeibatallione – dit is uitvoerig beschreven.
Toen we zaterdag op weg waren voor een rondvaart in Potsdam, liepen we door de Henning von Tresckowstrasse; na de mislukte aanslag op Hitler pleegde hij zelfmoord in de buurt van Ostrow – daar waar mijn oma was.
Mijn opa was motor-ordonance in Frankrijk, waar hij Rommel een keer persoonlijk heeft ontmoet, later aan het oostfront commandant op een verkenningsvoertuig dat zeven keer is afgeschoten (zoals hij dat noemde). Hij heeft de rest van zijn leven wat granaatsplinters meegedragen en is nog 93 geworden.
Helaas heb ik me te laat gerealisserd dat ik hun veel meer had moeten laten vertellen over deze horror-periode uit de geschiedenis.
Komt er ook een Duitse vertaling beschikbaar?
Dat hoop ik wel. Zodra er nieuws over is zal ik het delen op mijn website!
Beste Bas,
Afgelopen week heb ik in een lange adem jouw geweldige boek uitgelezen, in bovenstaande reacties staan eigenlijk alle complimenten al, de twee opmerkingen/omissies die ik wilde maken zijn ook al gemaakt door andere lezers.
Toch wil (ook) ik je complimenteren met de wijze waarop je knap de familiegeschiedenis hebt beschreven met telkens in slechts een alinea het historische kader waarin een en ander plaatsvond. Het ontrafelen van de ingewikkelde Duitse militaire structuur, de onderlinge concurrentie, de besluitvorming is bijzonder helder in beeld gebracht en hiermee ook de positie van een aantal nazi kopstukken in relatie tot hun opstelling tijdens de Neurenbergprocessen. Jouw overpeinzingen over je familieleden zijn glashelder en eerlijk zonder sentiment, elke mening of standpunt van een familielid heb je 360 graden becommentarieerd.
Met betrekking tot het lege graf van Alfred Jodl vroeg ik mij af hoe een rechter dit als graf kan aanmerken terwijl er geen lijk in ligt.
Al met al een fascinerend boek, waarvoor hartelijk dank !
Beste Bas,
Hartelijk dank voor je geweldige boek!
Vriendelijke groet,
Peter Hartog
Beste Bas von Benda, met belangstelling en bewondering heb ik uw boek Het kleedje voor Hitler gelezen; vooral van de eerste helft van het boek heb ik genoten. Wat een groot en verhelderend werk hebt u vanuit uw unieke historische positie weten te doen en te schrijven.
Mijn enige twijfel gaat over de titel. Een ‘kleedje’? Een geborduurd tafelkleed (Tischdecke, neem ik aan, niet Tischtuch?) zoals uw familie aan H. schonk was in die tijd een voorwerp van waarde. Het kon een representatieve functie vervullen, dienst doen tijdens diners, of in ontvangkamers. Misschien een ongebruikelijk cadeau, maar niet zo raar als het in moderne oren klinkt. Erg jammer natuurlijk dat er verder geen details over het kleed te achterhalen waren! Enfin, het is maar een detail, maar het illustreert toch dat de betekenis van textiel in de wereldgeschiedenis onderschat wordt.
Met vriendelijke groet
Ileen Montijn
Beste Bas,
Ten eerste van harte gefeliciteerd met het verkrijgen van de Libris Geschiedenis Prijs 2024!
Ik heb het boek met veel aandacht gelezen – wat een familiegeschiedenis! Wat een werk is het geweest om dit boek te schrijven.
Ik heb wel een opmerking: regelmatig bladerde ik terug naar de Stamboom en ik vraag mij af of de sterfdatum van Kate Gill juist is. Er staat 1964, maar dit klopt toch niet? Dit moet toch 1946 zijn?
Sandra Offeringa
Dank voor je berichtje. Het foutje heb ik gelukkig in latere drukken kunnen herstellen. Vr groet
Bas
Hallo Bas,
Ben er bijna doorheen. Toch lichtelijke beproeving zo’n boek met zoveel jaartallen en plaatsnamen. Ik kan het dan niet nalaten om “wie was dat ook alweer” terug te gaan naar de stamboom of in googlemaps door het Rijk te reizen.
Genoten!
Kan het zijn dat sterfjaar van Kate foutief vermeld staat.
1964?
“Op 10 juni 1950 vierde……Robert….zijn tachtigste verjaardag in Kassel. Sinds Kates dood…..”
Groet, Hans Huisman
Hallo Hans, klopt inderdaad en is gelukkig in latere drukken al gecorrigeerd. Dank voor je bericht!
Beste Bas von Benda-Beckmann, goedemiddag. Ronduit gefascineerd las ik Het kleedje voor Hitler. Mijn korte vraag: kan ik u een presentexemplaar van mijn in de Holocaust Bibliotheek van uitgeverij Verbum verschenen familiekroniek Hou-Zee! over het foute oorlogsverleden van mijn NSB-voorzaten toesturen? Ik zie graag een ouderwets postadres tegemoet! Vriendelijke groet.
Beste Rob, wat leuk! Ik zal je zo even mailen hierover. Vr groet
Beste Bas, op zoek naar informatie over onderzoek doen naar je familiegeschiedenis, stuitte ik online op jouw boek (ga ik nog lezen) én op jouw 2 daagse workshop in Amsterdam volgend jaar. Ik ben erg geïnteresseerd in deelname aan deze workshop, maar heb er nog een paar vragen over. Hoe kan ik die aan jou stellen? Ik probeer momenteel meer te weten te komen over mijn Duitse familie (moederskant), waar ik helaas maar bar weinig van weet. Komt onderzoek in Duitsland / naar Duitse voorouders / wat deden mijn Duitse grootouders in de oorlog ook aan bod in jouw workshop, of richt deze zich alleen op Nederland? Hartelijke groet Petra van Arum
Dank voor je berichtje. Ik zal je zo even mailen hierover. Vr groet
Dag Bas, met interesse je boek geluisterd. Boeiend om de aftermath van de oorlog vanuit Duits perspectief te zien. Ontluisterend ook. Je schrijft dat Jodl in gevangenschap de nazibonzen vermeed. Je somt hen dan op en noemt ook Bormann. Dat lijkt me een vergissing
Dank en klopt, deze fout is inmiddels gelukkig hersteld in latere drukken.
Goedemiddag, ik heb dit boek vorig jaar aan mijn moeder gegeven die het met grote interesse gelezen heeft. Graag zou ik het ook aan mijn Duitse schoonfamilie cadeau doen, dus ik sluit me aan bij de interesse voor een Duitse vertaling! 🙂
Dank! Ik hoop dat het lukt.
Beste Bas von Benda-Beckman, gefeliciteerd met de Librisprijs en alle positieve publiciteit. Het riep de vraag op bij de leden van de Historische Tafel op sociëteit de Witte of je een voordracht zou willen houden voor een 70-tal geïnteresseerde leden. Het zou gaan om de 2e helft van 2025. Hoor graag
NB heb mij voor je presentatie op 4 januari in den Haag ( Paagman ) aangemeld. Ik zie er naar uit. MvG Pieter Langenberg/ bestuurslid HT de Witte
Dank voor uw berichtje en excuus voor de late reactie. Ik stuur u zo even een email.
Bas, wordt er gewerkt aan een Duitse vertaling ?
Helaas is dat nog niet rond. Ik houd u wel via de website op de hoogte. Ik krijg de vraag vaak en hoop ook zelf erg dat het gaat lukken.
Bas, jij schrijft dat de opstelling van de Duitse bezetter tegenover de niet-Joodse Nederlanders in 1943 nog verder verhardde. Met de herinvoering van de krijgsgevangenschap voor voormalige Nederlandse militairen in april van dat jaar werd een groot deel van de mannelijke beroepsbevolking opgeroepen voor arbeidsinzet in Duitsland. Bij die krijgsgevangenen zaten ook 20 Joodse Nederlanders. Blijkbaar werden zij door de Duitsers als militairen behandeld, en niet als Joden. Hoe is dit te verklaren. Zeker als je bedenkt dat in april 1943 Joden zich niet meer durven vertonen
Beste Jacques. Ja, vreemd en interessant genoeg zit de geschiedenis van Nazi Duitsland en de bezetting vol van dit soort paradoxen. Wat ik weet is dat het vaker voorkwam: ook bijvoorbeeld Joden die in het verzet zaten en vervolgens via de ‘verzetsroute’ werden vervolgd en dus niet in een vernietigingskamp kwamen maar in een kamp voor politieke gevangenen, waar de overlevingskansen hoger waren. Een eenduidige verklaring vind ik moeilijk te geven: maar ik zie hem vooral in het feit dat het bestuur onder Hitler een van overlappende bevoegdheden was met instanties en functionarissen die er verschillend instonden en elkaar soms beconcurreerden. Zo was er ook voor Duitse functionarissen een zekere speelruimte om gevangenen via de ene of de andere route te vervolgen.
Dear Bas,
a Dutch friend of mine loved your book “Het kleedje voor Hitler” and thought the two of us should talk. I am working on a family memoir, beginning with my great-grandfather, Paul von Hindenburg, who appointed Hitler as chancellor when he was president from 1925-1934.
Let me know if you are interested in talking.
All the best.
Hannfried
Dear Hannfried,
Thank you for reaching out. This sounds fascinating. I’ve send you an email!
Beste Bas,
Van mijn schoonzus, jouw vroegere buurmeisje in Wageningen, kreeg ik vorig jaar jouw boek ‘Het kleedje van Hitler’. Door griep geveld heb ik afgelopen weken eindelijk wat boeken kunnen ‘inhalen’. Ook het jouwe.
Wat een prachtig boek heb je geschreven, wat een bijzondere combinatie van geschiedenis en vertelkunst. Ik heb het ‘in een adem’ uitgelezen. Een echte prestatie om al die feiten, levenslopen, gedachtes, brieven en verhalen te verbinden tot een leesbaar en interessant geheel. Ook is mijn kennis over de tweede wereldoorlog enorm uitgebreid door jouw werk. Mijn dank hiervoor, en complimenten.
En in het algemeen, het gebrek aan zelfreflectie en rekenschap zal misschien wel altijd de grote blinde vlek van de mens blijven.
Hartelijke groet,
Jelle Ekkel
Hi Bas,
Ik heb het boek met veel interesse gelezen. Eerder heb ik The Kindly Ones van Jonathan Littel gelezen. Naar aanleiding van het lezen van beide boeken heb ik een vraag.
In beide boeken wordt geschreven over een zeker defaitisme wat intreedt halverwege 1942. Dit gevoel versterkt vanaf begin 1943 als de slag bij Stalingrad verloren wordt. Zo wordt dit in beide boeken tenminste beschreven (of zo heb ik het geinterpreteerd in ieder geval).
Daarnaast schrijf je ook dat de bombardementen op de steden bijdroegen aan een groeiende scepsis over het winnen van de oorlog.
Ik vroeg me af vanaf wanneer dit defaitisme een breed gedragen gevoel was binnen de Duitse samenleving, of dat dit tot vrij lang in de oorlog alleen binnen het leger bekend was? Zijn er boeken die hier meer over schrijven?
Dank en groet,
Gerard
Beste Gerard,
Dank voor je reactie. Ja, hier is best veel over geschreven en valt ook veel over te zeggen. Ik denk dat de nederlaag in Stalingrad en de grootschalige bombardementen in ‘43 als belangrijkste kantelpunt kunnen worden gezien. Een mooi compact overzicht van de stemming en houding van Duitsers tussen ‘33 en ‘45 is Peter Fritzsche’s Life and Death in the Third Reich.
Beste Bas,
Zojuist heb ik de laatste bladzijde van jouw boek “Het kleedje voor Hitler ” gelezen. Fascinerend hoe jij de lezer weet mee te nemen in jouw familie- geschiedenis. Ik bleef lezen. En wat een venster bied jij om te lezen over het wel en wee van min of meer gewone Duitsers in die zwarte periode van onze geschiedenis. Knap dat je zo’n goede balans weet te vinden tussen aan de ene kant jouw familie en aan de andere kant ieders rol in de samenleving van toen waar je door de bril van nu vaak geen waardering voor kunt opbrengen.
Nogmaals dank voor dit boek. Het was een genot om dit te lezen.
Beste Bas,
Ben nu pas Het kleedje voor Hitler aan het lezen, omdat het onlangs eindelijk als E-boek bij de bieb werd aangeboden. Prachtig boek. Ik trof echter in het hoofdstuk over Mary een fout aan. Het betreft de bevrijding van Limburg. Alleen het zuiden van Limburg is net als Noord-Brabant in september 44 bevrijd. Roermond pas op 1 maart 45 en Noord-Limburg nog later. Daar hebben hevige gevechten plaatsgevonden, nadat de bevolking was geëvacueerd. De steden werden totaal vernietigd.
Beste Bas,
Ik ( geboren in 1938) heb al ontzettend veel gelezen over de Tweede Wereldoorlog maar zelden heb ik met zo veel interesse Het Kleedje voor Hitler gelezen. Het boek is geweldig goed geschreven en boeit van begin tot het einde. Vooral wat je schreef over tante Luise heeft mij erg geinteresseerd. Dat was voor mij reden om het boek Jenseits des Endes te lezen terwijl ik daarna het boek Alfred Jodl Gehorsam und Verhängnis van Bodo Scheurig heb aangeschaft. Het geeft een goede indruk over het reilen en zeilen van Alfred Jodl. Het is niet zo gek dat tante Luise over veel zaken anders dacht maar dat komt natuurlijk omdat ze met Alfred was getrouwd.
Met vriendelijke groet,
John van Herk